منبع: جمشید سرمستانی، «گزیدهی شیوهنامهٔی جامع ویرایش و نگارش»، تهران، نشر سرمستان، ۱۳۹۲
(۱) جملههای نقلقول -¬چه کوتاه، چه بلند- هرگاه عین گفته یا نوشتهی کسی باشند (برای نمونه هنگامی که وصیتنامهی شهیدان یا بخشی از آن را مینویسیم)، و هنگامی که منبع آنها نوشته میشود، باید درون نشانهی گیومه بالا (“…”) گذاشته شوند:
مثال ۱: وی معتقد است که: “بهکارگیری سلاحهای غیرمتعارف یکی از عوامل بازدارندگی است” (۳۰: ص۱۵) و به همین علت نیز…
مثال ۲: … با فراز و نشیبهای فراوان، تاریخ این سرزمین را نگاشتند. به¬بیان محققی بزرگ: “تاریخ تقریباً سه هزار سالهی ایران، در همین مدت که آریاها آن را سرزمین خاص خویش کردهاند، این سرزمین را در تحمل دشواریهای ناشی از سرنوشت، به صخرهای عظیم همانند میسازد که در گذرگاه سیلی درازآهنگ و پیچان و زمینکن افتاده باشد و هرچند شدت و فشار امواج این سیل، به¬تدریج از هر سو کنارههای این صخره را میفرساید، باز، سیل را از سر میگذراند و با کنارههایی که دندانه دندانه شده است، همچنان در سر جای خویش و در میان بستر آکنده از موج و کف و سنگ و ریگ باقی میماند و به¬قدر خویش در حرکت و شتاب سیل که بهندرت مدتی کوتاه قطع میشود، تعادل به¬وجود میآورد.” (۳۱: ص ۹۸)
(۲) هرگاه نقل قولها عین گفته یا نوشتهی کسی نباشند (برای نمونه در خاطرهنویسی یا در داستانها و رمانها) یا هنگامی که منبع آنها نوشته نشده باشد، در نشانهی “…” گذاشته نمیشوند، ولی پس از فعل نقل قول دونقطه میگذاریم.
مثال: علی دستش را روی سرش گذاشته بود و فریاد می¬زد: چرا هیچ کس نیست که بفهمد من چه می-گویم؟
(۳) پس از جملههایی مانند جملههای زیر، نقلقولها را درون بند جدا مینویسیم:
وی مینویسد:
در کتاب… آمده است:
خداوند در قرآن کریم فرموده است:
امام صادق دربارهی… میفرماید:
(۴) ساژه¬ی ارجاع نقل قولها (شمارهی ردیف مشخصات منبع و شمارهی صفحه) بیرون از نشانهی نقلقول گذاشته میشود. (مانند مثال بعد)
(۵) شیوهی املای نقلقولها را با شیوهی املای خود منطبق می¬کنیم.
(۶) نشانههای سجاوندی را با توجه به مفهوم مورد نظر صاحب گفته (صاحب قول) به نقل قول میافزاییم.
(۷) ساختار و سبک جمله (جمله بندی) را به¬هیچ¬رو تغییر نمیدهیم، حتی اگر ساختار آن نادرست باشد.
(۸) در صورتی که نقلقول نیاز به ¬اصلاح ضروری داشته باشد، تنها می¬توانیم تغییرات زیر را در آن ایجاد کنیم:
(۸٫۱) اگر غلط حروفچینی یا املایی داشته باشد، آن را درست میکنیم.
(۸٫۲) اگر جمله به افزودن حرف، کلمه یا کلمههایی نیاز داشته باشد، آنها را درون نشانه¬ی قلاب( [ ] ) به جمله اضافه میکنیم.
مثال: “… نیروها[ی برگشته از عملیات] پس از دو شبانه روز بیخوابی، هریک سر به زمین گذاشتند و پیش از خوردن غذا، با خاطرهی تلخ جدایی از دوستانی که دو شب پیش در کنارشان بودند، بر زمین سرد خوابیدند…” (۳۲: ص ۸۰)
آگاهی: هنگامی که پدیدآورنده، گفته یا نوشتهای را نقل به¬مضمون میکند؛ یعنی عین منظور -¬نه جمله¬ی¬- گوینده یا نویسنده را در غالب جملههای خودساخته بیان میکند، می¬تواند تغییراتی در شیوه¬ی بیان جمله¬ها ایجاد کند، به¬شرط آن¬که در منظور گوینده یا نویسنده تغییری ایجاد نکند.
